Bir bebegin saglikli olup olmadiginin ve yeterli büyüyüp büyümediginin anlasilmasinda, en önemli kistaslar bas çevresi, boy ve kilosundaki artislardir. Doktorunuz dogumdan itibaren bebeginizin kilosunu, boyunu ve bas çevresini ölçerek, gelisimini takip edecektir. Bu bilgiler bebeginizin dosyasina ve sizin elinizdeki bebek kontrol defterine (bu defter siz hastaneden çikarken verilir) düzenli islenerek bebegin aylik gelisim ve büyümesi izlenir. Saglikli çocuk kontrollerinin önemi de bu noktada ortaya çikar. Özellikle yasamin ilk yilinda yapilan aylik rutin kontroller, bebeginizin bu aylarda ve gelecekte karsilasabilecegi olasi sorunlar hakkinda da size gerekli yardimi saglayacaktir.

Bu çizelge bebeginizin 0-2 yas arasinda nasil bir büyüme grafigi izleyecegi konusunda ortalama bilgiler veriyor. Ancak her bebegin farkli bir gelisim izleyebilecegi de unutulmamalidir. Bir ay az kilo alan veya boyu normalin üzerinde uzayan bebeginiz öbür ay aradaki farki kapatabilir, normal degerlere dönebilir. Genetik faktörler, beslenme gibi etkiler de bu durumu etkiler. Doktorunuz bebeginizin kontrollerini yaparken, büyümesi ile ilgili bilgileri, nedenleri ile size açiklayacak, en az ve en çok alinmasi gereken artislari da size söyleyecektir.

Kiz çocuklarda büyüme
AYLARKILO(gram)BOY(cm)BAS ÇEVRESI (cm)Dogum2.475- 4.00049- 52.532-371. ay 2.800- 4.600 51.5- 56.8 34-392. ay 3.500- 6000 54- 59.5 36- 413. ay 4.000-7.000 54-64.5 36.8- 41.54. ay 4.600- 7.500 56- 67.5 39-435. ay 5.200- 9.000 58- 7039.5- 446. ay 5.400- 9.200 58-70.5 39.6-44.69. ay 6.400-10.80061.5-75.5 41.4-46.212. ay 7.000 –12.000 64,5-80 42,4-46,915. ay 7.700- 13.000 68-84.5 42.8- 47.818. ay 8.250- 13.700 71-88.5 43-48.321. ay 8.700-14.40073.5-9224. ay 9.150- 15.10076.5-95

Erkek çocuklarda büyüme
AYLAR KILO (gram) BOY (cm) BAS ÇEVRESI (cm)1. ay 2.800-4.500 49- 52.5 32.5-37.52. ay 3.800- 6.800 54- 59.5 36-41 3. ay 4.100- 7.500 54.5-66 37.6- 42.64. ay 4.500- 8.500 57-70 39- 445. ay 5.300-9.200 58- 70 39.5- 456. ay 5.600- 9.700 59.5- 72.5 40.4-45.69. ay 6.500- 11.300 64-77.5 41.8- 47.612. ay 7.400- 12.500 68-82.5 42.8-4915. ay 8.000 –13.500 71.5- 86.5 43.7- 5018. ay 8.650- 14.300 75- 89.5 44.1- 51.121. ay 9.100- 15.000 77-92.524. ay 9.500- 15.700 79.5- 95
“Saglikli çocuk” hastalik belirtileri göstermeyen, ayni zamanda yasina uygun bir vücut büyümesi, fizyolojik olgunlasma, ruh ve zeka gelisimi gösteren çocuk olarak tanimlanir.
Yasa göre büyüme ve gelisme durumun degerlendirilmesi, doktorunuzun yapacagi muayenenin en önemli bölümünü olusturur. Süt çocuklugu ve erken çocukluk döneminde kötü beslenme, sik enfeksiyonlar gibi olumsuz durumlar, geri dönüsümsüz bozukluklarla sonuçlanabilir.

Büyüme ve gelisme sürecinde belirli bir sira düzeni vardir. Örnegin vücut kisimlarinin büyümesinde baslangiçta en hizli büyüyen bölüm bastir; ilk 6 aydan sonra gögüs çevresi hizla artar, 9-12 aydan sonra kolbacak uzamasi ön plana geçer. Ergenlikte görülen büyüme hizlanmasinda da önce ayak ve bacak uzunlugunda hizli bir artis gözlenir. Bunu kalçalarin enine büyümesi, daha sonra da gögsün önarka çapinin artmasi, omuzlarin genislemesi ve gövde uzunlugunun artmasi izler.

Normal çocuklar arasinda genetik yapiya bagli olarak boy, vücut yapisi, büyüme temposu, fizyolojik özellikler ve kisilik yönlerinden büyük farkliliklar vardir (biyolojik variasyon).

Yüzyilin egilimi (secular trend): Bugün birçok ülkede çocuklar eski yillara göre daha iyi beslenmekte, daha iyi hijyen kosullarinda büyümekte, hastaliklardan daha iyi korunmakta, daha iyi tibbi yardim görmekte, daha iyi egitim görmüs anne ve babalar tarafindan ye­tistirilmekte ve yillar öncesinin çocuguna kiyasla çok daha uygun bir fizik ortamda yetismekte, büyüme ve gelisme potansiyellerini gelistirme olanagini bulmaktadirlar. Sonuçta son yillarda dogup büyüyen çocuklar, bundan 50-100 yil öncesine kiyasla çesitli yaslarda daha uzun boya ve agirliga erismekte ve ergenlik belirtileri daha erken yasta ortaya çikmaktadir.Kaynakwh webhatti.com:

Büyüme ve gelisme temposunda gözlenen bu hizlanma ve olgunlasmanin daha erkene kaymasi, yüzyilin egilimi (secular trend) olarak adlandirilmistir.
Dogum öncesi dönemde büyüme: Anne karnindaki bebeginiz çok hizli bir büyüme temposu gösterir. Boy büyüme hizinin dorugu 4. gebelik ayindadir, bundan sonra büyüme hizi giderek ya­vaslar. Agirlik artmasi da boy artmasina benzer bir tempo gösterir, ancak doruk noktasi daha geçtir ve 34. gebelik haftasina rastlar. Gebeligin 36. haftasindan sonra büyüme yavaslar. Anne uterus boslugunun belirli bir hacimde olusu bu dönemde fetusun büyümesini sinirlar ve bunu bir dereceye kadar engeller. Gerçekten dogumda çocugun büyüklügü, annenin iriligi ve uterusun büyüklügü ile yakin iliski gösterir.

Dogumdan sonraki ilk 4 hafta yenidogan (neonatal) dönemi’dir. Yenidogan çocuk, yasamini sürdürebilmek için çok yönlü uyum (adaptasyon) yapmak zorundadir. Intrauterin ortamda vücut isisi, oksijen gereksinimi ve birçok metabolik fonksiyonlari ile beslenmesi anne tarafindan saglanan, enfeksiyonlardan ve çesitli dis etki­lerden korunmus olarak yasamini sürdüren fetus, do­gumdan sonra annesine parazit olmaktan çikarak kendi islevlerini (solunum, dolasim, sindirim, isi düzeni, vb) kendisi yapmaya baslayacaktir. Dis hayata uyum ile ilgili zorluklara en fazla dogum sürecinde ve ilk hafta sonuna kadar olan sürede rastlanir. Kaynakwh webhatti.com:

Sütçocuklugu dönemi 1-12 ay arasindaki süredir. Sütçocuklugunda vücut büyümesi ve gelisme hizla devam eder. Bu dönemde sinir sistemi önemli gelisme gösterir. Beyinde kivrimlar artar, sinir hücrelerinin sayisi fazlalasir, miyelinlesme ilerler. Çocugun istemli hareketler yapma, anlama, etrafla ilgilenme, istediklerini belirtme yetenekleri gelisir. Ilk yastan sonra azalmaya baslayan büyüme ve ge­lisme hizi, üçüncü yastan sonra 10-11 yaslarina kadar daha yavas ve yasa göre çok degismeyen bir tempo ile devam eder (okul öncesi ve okul çocuklugu dönemleri).
Püberte dönemi büyümenin yeniden hizlandigi ve biyolojik degisim ve olgunlasmanin tamamlanarak ço­cugun artik eriskine dönüstügü dönemdir.