Topuk bölgesinde olusan bir rahatsizlik olan düz taban hastaliginin tanimi, tedavisi ve teshisi gibi konularda açiklama yapan uzmanlar bazi bilgileri bizlerle paylasti.

Düz taban hastaligi nedir ?

Düz Taban (Pes Planus) Nedir?

Ayak tabaninda uzunlamasina mevcut olan kavsin düzlesmesi sonucu gelisir. Esnek (fleksibl) ve sert (rijid) diye iki tipe ayrilir. Esnek olan düzlükte kisi ayagini kaldirdiginda tabandaki düzlük ortadan kalkar. Sert tipte ise tabanin sekli yük verilmesine bagli kalmaksizin düzdür. Düz tabanlikla beraber bilek ve orta ayak eklemlerinin de içe açilanmasi görülebilir. Yeni doganda ayak tabani düzdür. Kaslarin ve baglarin kuvvetlenmesi ile, çogunda 5-6 yasina kadar kavis olusur. Eriskinlerde ise %20 oraninda görülür ve bunlarin çogunda sikayet yoktur ve çogu esnek tipte düzlüktür

Düztabanligin tiptaki adi pes planustur ve Düztabanlik bazen yorgunluk belirtileri ile ileri yaslarda farkediiir. ayak kemiklerinin ortopedik bozuklukla rindan biridir. Dogustan oldugu kadar ge­nellikle çocukluk çaginda kusurlu yere bas­ma, biçimsiz ayakkabilar giyme sonucu ortaya çikan ve ayak tabaninin kavsinin kaybolmasina ve düzlesmesine neden olan bir rahatsizliktir. Bu kimseler rahat yürü­yemezler ve agrilardan yakinirlar. Bir kim­senin düztaban olup olmadigini anlamak için çiplak ve islak ayakla düz bir zemine basmak gibi basit bir yöntem uygulanir. Normal kimselerde ayak izi parmak ve to­puklar arasinda incelme ve hatta kesilme­ler gösterdigi halde düztabanlarda kalin bir iz vardir. Ancak küçük çocuklarda ayak tabani kavsi henüz tam belirmedigi için onlarda düztabanligi anlamak zordur.Düztabanligi tedavi etmek için bu gibi has­taliklarin uzmani olan ortopedistlere bas­vurmak ve onlarin önerecegi özel ayak­kabilari giymek gereklidir. Bazi agir du­rumlarda operasyon yararli olabilir.

Düz Tabanligin Belirtileri

Çocuk 2 yasina geldigi zaman ayak kemiklerinde anatomik yerlesimler baslar ve 7 yasina kadar sürer…
Düz tabanligi “Kavisleri düzdür, topuk da disa dogru kaçar” diyerek tanimlayan Dr. Yaman Ege, düz tabanli çocugun çabuk yoruldugunu uzun süre anne babasiyla yol yürümede zorlandigini belirtti.

Bu sikayetlerle doktora muayene edilip, topuklarin disa kaçmasi ve kavislerin düz oldugu görüldügünde, ortopedik ayakkabilarin tavsiye edildigini belirten Dr. Yaman Ege, “Bu ayakkabilardan asagi yukari 7 yasina kadar faydalanilir. 7 yasindan sonra ortopedik ayakkabilarin hiçbir faydasi yoktur. Çocugun sikayetlerine bagli olarak, tabanliklar verilir. Daha ileri yaslarda ciddi sikayetler varsa, ameliyatlarla düzeltme imkani mümkün.” dedi.

Düz Taban Ayak Kimlerde Görülür
- Asiri sisman veya zayiflarda.
- Topuk kemiginin kirilmasinda.
- Hiç ayakkabi giymemis kisilerde, çocuklarda.
- Uzun süre ayakta durmayi gerektiren islerde çalisanlarda.
- Ayak kemerlerini destekleyen, kaslarda olusabilcek zayiflamada.

Düz Taban Ayak Sikayetleri Düz taban ayakli kisiler , uzun süre ayakta kaldiklari zaman siddetli agrilar olusur, yürümede güçlük çeker.Ayaklari düztaban olmasina ragmen çogu çocugun hiçbir sikayeti yoktur. Bazi çocuklar yorgunluktan ve agridan sikayetçi olabilir. Bazilari da ayakkabilarini çabuk deforme ederler. Ancak çogu zaman sikayetçi olan ayagin sekli nedeniyle anne baba ve yakin çevreleridir.

Düz taban ayak tedavisi

Çocuklarda ayak kavisi olusmaya 3 yasindan sonra baslar, bu yasa kadar tüm çocuklar düztabandir. Bu yastan önce ayakkabilarin içine taban yükseltileri yerlestirmek sakincalidir ve agriya yol açar. 3 yas sonrasi ayak kavisi gelismeye baslar ve bu 10 yasina kadar devam eder. Bu tamamen dogal bir süreçtir ve giyilen ayakkabi ile ilgisi yoktur, herhangi bir tedavi gerekmez. Düztabanlik agrili ise nedeni arastirilir. Asil tendonu gergin ise germe egzersizleri verilir. Ayakkabi anormal asiniyorsa uygun destekler verilebilir. Esnek düztabanliklar ileri yaslarda sebat edebilir, ancak genellikle agrisiz olup tedavi gerektirmezler. Bazen tabanlik destegi faydali olabilir. Esnek olmayan düztabanliklar çesitli sebeplere bagli olabilir. Sebebin arastirilmasi, agrili ise tedavi edilmesi uygundur. Tedavi için ayakkabi içine destekler, egzersizler uygulanabilir. Bazi durumlarda ise cerrahi tedavi gerekebilir.

-Eger çocugunuzda aktiviteye bagli agri veya yorgunluk oluyorsa doktorunuz öncelikle asil tendonunu germe ekzersizi verecektir. Hala rahatsizlik devam ediyorsa bir tabanlik verecektir. Tabanlik agri ve yorgunlugu azaltirken ayakkabi ömrünü uzatir. Bazen asil gerginligini azaltmak için fizik tedavi ve alçilama da gerekebilir. Bunlara ragmen devam eden agrida cerrahi tedavi önerilebilir. Ancak çok az sayida esnek düz tabanligin zaman içinde cerrahi tedaviye gereksinim gösterdigini unutmamak gerekir

Çocuklarda Düz Tabanlik

Uzmanlar, çocuklarin 7 yasina kadarki gelisim süreçlerinde ayaklarinin iç kisminda “kubbe” olusmamasinin normal oldugunu açikladi.
Uzmanlara göre bebeklere vaktinden önce giydirilen bazi ortopedik ayakkabilar, düz tabanligi kalici hale getirebiliyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi Tip Fakültesi’nde görev yapan Doç. Dr. Ömer Akçali, çocuklarin normalde 1 yas civarinda yürümeye basladigini, çocugun yere “genis” ve “patates” gibi basmasinin ailelerin dikkatini çektigini söyledi.

Çocuklarin bu tür adimlarinin normal oldugunu vurgulayan Akçali, hemen ortopedik ayakkabilara yönelmenin dogru yaklasim olmadigini belirtti.

Her çocugun yürümeye basladiginda ayaginin iç kismina bastigini, ayak tabaninin düz oldugunu, 2-3 yasina dogru bu düzlügün yavas yavas yükselmeye basladigini anlatan Akçali, ayak kavisinin kubbe haline gelmesinin 7 yasina kadar sürebildigini açikladi.
Özellikle 3 yasina kadarki süreçte bu sekildeki çocuklari düz tabanli olarak nitelememek gerektigini vurgulayan Akçali, düzlügün devam etmesi durumunda ortopedik ayakkabilara yönelmek gerektigini kaydetti.

Akçali, çocuga yardimci olmasi düsüncesiyle alinan bazi ayakkabilarin yarar yerine zarar getirebilecegi uyarisinda bulundu: “Özellikle tabani sert ortopedik ayakkabilar çok zararli. Tabani yumusak olan burnu sert olan ayakkabilarin seçilmesi lazim. Bu dönemlerde düz taban düsünülerek kullanilan ayakkabilar ilerde çocukta ciddi sorunlarin olusmasina neden olur. Çocuklara giydirilen ortopedik ayakkabilar, ayaktaki kikirdak seklindeki kemiklere baski yaparak geçici düz tabanligin kalici hale gelmesine neden olur.”
Akçali, çocuklarinda ortopedik sorun oldugunu düsünen ailelerin, ayakkabi almadan önce çocuklarini mutlaka uzmana göstermeleri gerektigini de belirtti.

Akçali, “Eger doktor, mevcut durumun normal oldugunu belirtiyorsa, ailelerin de bu noktada ikna olmasi lazim. Zaten 1-2 yasindaki bir çocugun ayaginda bir kavis varsa, bu bir takim hastaliklarin göstergesi oluyor, asil bu yaslarda ayaklar kubbeli olursa, normal olmayan bir durumla karsi karsiyayiz” dedi.

Çocuklarda Esnek Düz Tabanlik

Çocugunuzun ayagi basarken düz, otururken veya parmak uçlarindayken normal ayak içi girintisi görülüyorsa buna esnek düz tabanlik denir. Bu durum aileler için büyük bir endise kaynagidir. Oysa çocuklarin büyük kismi sorunsuz olarak büyürler.

Bu durumda genellikle:

- Agrisizdir,

- Yürüme veya spor sirasind ara vermeyi gerektirmez,

- Zaman içinde cerrahi ve diger herhangi bir tedaviyi gerektirmeden düzelir.

- Esnek düz tabanlikta normal kas fonksiyonuna sahiptir, eklem hareketleri normaldir.

Kemiklerin ve baglarin biçim ve gerginlikleri ayagin uzunlugu boyunca iç kisimda topuk ile parmaklar arasindaki girintiyi olusturur. Bu girinti bebeklikte yoktur. Büyüdükçe bu ark gelisir. Normal bebek ayaklarindaki fazla yag dokusu ve arkin zamanla gelismesine bagli olarak 3 yasina kadar bebeklerin çok büyük kisminda ailelerde düz tabanlik endisesi bulunur. Esnek düz tabana sahip çocuklarda taban arkinin gelisimi 5-7 yaslarina kadar devam eder. Düz tabanligin bulug çaglarina kadar devam etmesi durumunda ayak tabaninda agri olabilir. Bu durumda doktora basvurulmasi gerekir.

Yukarida anlatildigi gibi bu tip düz tabanligin tedavisi bulug çagina kadar yoktur. Bu durumdaki aileler gereksiz yere çok sayida daktor basvurulari, ortopedik botlar-tabanliklarla zaman ve para kaybederler.

Bulug çaginda agrili ayaklarda doktor agrinin nedenini arastirir. Bu genellikle gergin asil tendonuna veya sert düz tabanliga bagli olabilir. Ayni zamanda çocuklarin giyilmis ayakkabilar ile doktora götürülmesi önemlidir, çünkü doktorlar için ayakkabilarinin uygunlugunu ve asinmanin nerede oldugunun görülmesi tanida çok önemlidir. Doktor ayni zamanda ailede düz tabanligi olup olmadiginida soracaktir. Çünkü ayaklardaki kemik dizilim ve biçimini etkileyen temel özellik genetik yapidir. Ayni zamanda doktorunuz çocugunuzda sinir veya adele hastaligi olup olmadiginida tetkik edecektir.

Tedavi

Eger çocugunuzda aktiviteye bagli agri veya yorgunluk oluyorsa doktorunuz öncelikle asil tendonunu germe ekzersizi verecektir. Hala rahatsizlik devam ediyorsa bir tabanlik verecektir. Tabanlik agri ve yorgunlugu azaltirken ayakkabi ömrünü uzatir. Bazen asil gerginligini azaltmak için fizik tedavi ve alçilama da gerekebilir. Bunlara ragmen devam eden agrida cerrahi tedavi önerilebilir. Ancak çok az sayida esnek düz tabanligin zaman içinde cerrahi tedaviye gereksinim gösterdigini unutmamak gerekir.