Zayiflamak, bagisiklik sistemini güçlendirmek, cinsel gücü artirmak ve genç kalmak… Son dönemlerde gittikçe yayginlasan besin destekleyicilerini kullanmak için, herkesin kendince bir nedeni var. Atasehir Memorial Tip Merkezi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Sefika Aydin, bu ürünleri kullanirken bilinçli davranilmasi gerektiginin altini çiziyor.

Besin destekleyiciler tek basina yarar saglamiyor, saglikli beslenmek sart degil mi?
Diyetisyen Sefika Aydin: Karbonhidrat, protein, yag, vitamin ve mineraller birer besin ögesi olup, besinlerin içerisinde karisimlar seklinde bulunmaktadir. Besin destekleyiciler ise besin ögelerini belirli miktarlarda içeren kapsül ya da likit formda bulunan, posa konsantreleri, amino asitbile ?imleri, vitamin, mineral ve bazi bitki özlerini içerebilen destekleyiciler olarak tanimlanmaktadirlar. Saglik için yeterli ve gerekli diyetler ancak besinlerle karsilanabilmektedir. Besin destekleyiciler ile bu yarar tek basina saglanamamaktadir.

Besin destekleyicilerin tercih edilme nedenleri nelerdir?Dyt. S.A.: Bazi hastaliklarin tedavisinde, yaslanmanin vücutta yarattigi etkiler nedeniyle, cinsel gücü artirmada, antioksidan etki nedeni ile bagisiklik sistemini artirmada, psikolojik bazi durumlari tedavide, saglikli yasam için dengeli besin tüketmek yerine kolay alternatif olarak görme vb… gibi birçok neden besin destekleyici kullanimini gittikçe yayginlastiran nedenler arasindadir.

Peki, faydalarindan bahsetmek mümkün mü?
Dyt. S.A.: Gebelik ve emzirme dönemindeki kadinlarin özellikle folat, kalsiyum ve demir gereksinimi artar. Örnegin folat, sebze, meyve ve kuru baklagillerde dogal olarak bulunmasina karsin gebe ve emzirme dönemindeki kadinlarin, ek olarak almasi gerekmektedir. Menopoz dönemindeki kadinlarda özellikle kalsiyum destegine ihtiyaç duyulmaktadir. Osteoporozu önlemek ve menopozla birlikte vücutta olusan fizyolojik degisiklikleri, kemiklerdeki kalsiyum çekimini, kemik kaybinin olusumunu ve minerilizasyonu engellemek için kalsiyum destegi alinmasi gerekmektedir. Çok düsük kalorili diyet yapmasi gereken kisilerin bu dönemlerde bir multivitamin destegine gereksinimleri olmaktadir. Vejetaryen bireylerin, kalsiyum, demir, B12 ve D vitamini kullanmalari gereksinimlerini ancak karsilayabilmektedir. Bu nedenle bu bireylerde de besin desteleyici kullanimi gerekmektedir. Bazi hastalik durumlarinda da hekimler besin destekleyicisi verebilirler. Özellikle sindirim sitemi ve karaciger bozukluklari ile travma ya da ameliyat sonrasinda hastalarin vücutlarinda besin ögelerinin emilimi bozulabilir. Bu durumda artan gereksinimi karsilayabilmek amaçli besin destekleyicisi takviyesi yaparlar.

En çok bilinen besin takviyeleri nelerdir?
Dyt. S.A.: Vitaminler, mineraller, bitkisel ürünler, spesifik takviyeler, multivitamin formüllerdir. Vitaminler içerisinde; yagda çözünen vitaminler arasinda beta karoten, lutein caro-tenoid complex, lycopene carotenoid complex, astaxanthin, vitamin E gibi besin takviyeleri bulunmaktadir. Suda çözünen vitaminler arasinda ise vitamin B complex, biotin, folik acid, vitamin B12, vitamin C/ester C gibi besin takviyeleri vardir. Mineraller içerisinde; kalsiyum, magnezyum, krom (chromium picolinate), demir, selenyum, çinko (zinc picolinate), iyot (kelp) gibi destekleyiciler mevcuttur.

O zaman fazla kullanimi toksik etkiye neden olup çok zararli olabilir!
Dyt. S.A.: Her seyin fazlasi her zaman iyi olmadigi gibi nasil yag, seker, sodyum için azi karar çogu zarar diye düsünüyorsak, vitamin ve mineraller de yeterli düzeylerde alinmalidir. Besin destekleyici kullaniminin hekim önerisi ile olmasi en dogru yöntem ve seçim olarak kabul edilmektedir. Çünkü bireyler almasi gereken destegi, ne kadar, ne siklikta ve ne miktarda kullanmasi gerektigi konusunda yeterli bilgiye sahip olmayabilir. Bu nedenle de muhakkak doktor ya da beslenme uzmanlarina danisilmalidir. Bazi ürünlerin yüksek alimlari saç dökülmesi, mide bulantisi ve kusmaya neden olabilmektedir. Yine böbrek ta?lari, karaciger ve sinir sistemi hastaliklari ve dogumsal bozukluklar da son dönemlerde gittikçe yayginlasan besin destekleyicilerin bilinçsiz kullanimindan meydana gelebilmektedir. Özellikle yagda eriyen vitaminler (A,E, D ve K vitaminleri) vücutta depolandiklari için, uzun süre yüksek doz kullanimlari vücutta toksik etki, hatta ölüm riski yaratmaktadir. Yine suda eriyen vitaminlerden B6 vitaminin fazla alimi menstruasyon dönem öncesinde tansiyon düsüklügüne neden olabilmektedir. Birçok kadin zararsiz oldugunu düsünerek B6 vitaminini uzun süre kullanmakta bir sikinti görmez fakat bu asiri alim, sinir sisteminde dejeneratif bozukluklara geri dönüssüz neden olabilmektedir.

Saglikli Sonuç Için Dogru Seçim
Yas, cinsiyet ve saglik durumunuzu göz önünde bulundurun ve kendi ihtiyaciniza göre seçim yapin.

Daha çok vitamin ve mineral karisimlarini tercih edin. Özelliklede saglikli besleniyorsaniz yeterli olacaktir.

Ekonomik olmasi açisindan daha çok bilindik ve güvenilir markalari tercih edin.

Içerigindeki sifali ot ya da enzim isimleri gibi bazi maddelerin cazibesine kapilmayin.

Son kullanma tarihlerini MUTLAKA okuyun.

Kesinlikle önerilen dozlarda kullanin; artirmayin, azaltmayin.

Her zaman için dogal besinlere öncelik taniyin. Unutmayin en saglikli olan, beslenmenizde yapacaginiz olumlu degisikliklerdir.

Son olarak muhakkak kontrollü olarak BILINÇLI kullanin.