Kanser için periyodik tarama testleri tüm kanser vakalarinda ve çesitlerinde ayni önleyici degere sahip degildir, örnegin akciger kanserinde, özellikle eger sigara içiyorsaniz, ara sira gögüs röntgeninin çekilmesi veya balgam tahlili, yasaminizi sürdürme sansini belirgin bir sekilde artirmayacaktir. Erken dönemde test etme hâlâ önemli olmasina ragmen, akciger kanserinde yasama orani hâlâ yüzde 15 in altindadir. Sonuç olarak, eger sigara içiyorsaniz veya evinizde veya isyerinizde kimyasal maddelere maruz kaliyorsaniz, akciger kanserinin taranmasi konusunda ögütlerini almak için doktorunuza basvurunuz. Ancak hastaligin belirtilerini gözlemekten daha önemli olan bir sey, potansiyel karsinojenlere (kansere neden olan maddelere) maruz kalmanizi azaltacak her seyi denemektir. Sigarayi birakmak böylesi stratejilerden biridir.
Diger kanserler yasama orani belirgin bir sekilde artacak kadar erken teshis edilebilir. Asagida belirtilen kanser tarama testleri, Amerikan Kanser Dernegi tarafindan önerilen kanser önleme programinin bir parçasidir.
Meme Kanseri
Uyarici Belirtiler: Memede herhangi bir sertlik veya kitle, veya meme uçlarindan gelen akinti veya kan.
Kanser Riski Faktörleri: Meme kanseri genellikle elli yasin üzerinde olan kadinlarda; hiç çocugu olmamis kadinlarda, ilk çocuklarini otuz yasindan sonra doguran kadinlarda, hiç emzirmemis olan kadinlarda, ideal agirliklarinin yüzde 40 üzerinde olan kadinlar ile cinsel olgunluga gecikmis olarak gelen veya gecikmis menapozu olan kadinlarda ve ailesinde (anne veya kizkardeslerde) menapoz öncesi meme kanseri olayi olan kadinlarda ortaya çikar.
Check-up Kurallari: Her kadin ayda bir defa gögüslerini dikkatlice muayene etmelidir.
Buna ek olarak yirmi ile kirk yas arasinda olan kadinlarin her üç yilda bir gögüslerini bir hekime muayene ettirmesi gerekir. Kirk yasin üzerinde olan kadinlarin bu muayeneyi her yil yaptirmasi gerekir. Eger kirk yasin altindaysa-niz, ailenin geçmisinde gögüs kanseri yoksa yüksek risk gruplarindan birine girmiyorsunuz demektir ve mamografinin alinmasina gerek duyulmayabilir. Eger kirk ile kirkdokuz yaslan arasinda iseniz, herhangi bir belirti veya kitle yoksa ve ailenizde gögüs kanseri geçiren biri yoksa yalnizca basit bir mammogram yaptirin. Elli yasindan sonra mammogrami her yil yaptirin. Eger ailenizde gögüs kanseri varsa, yasiniza aldirmaksizin her yil bir mammogram yaptirin.
Testis Kanseri
Uyarici Belirtilen Teslislerde herhangi bir kitle veya boyutlarinda degisiklik.
Kanser Riski Faktörleri: Yasli erkeklerden daha çok genç erkeklerde ortaya çikar (kirk yasindan sonra fazla görülmez); normal yerine inmemis testisler.
Check-up Kurallari: ilk gençlik yillarinin son dönemlerinden baslayarak tüm yastaki erkekler her ay teslislerini muayene etmelidirler.
Kolorektal (Kalin Bagirsak ve Rektum) Kanser
Uyarici Belirtilen Herhangi bir rektal (makattan gelen) kanama veya diskilama aliskanliklarinda uzun dönemli degisiklik.
Kanser Riski Faktörleri: Aile üyelerinden birinde geçmiste kolorektal polip (iyi huylu tü-moral olusum) veya kolorektal kanser veya kronik ülserlesmis kolit olmasi.
Check-up Kurallari: Kirk yasin üzerinde olan kadin ve erkeklerin her yil dijital (parmakla) rektal muayeneden geçmesi gerekir. Bundan öte elli yasin üzerinde olan erkek ve kadinlarin en azindan iki yilda bir sigmoidoskopik muayeneden geçmesi (sigmoidoskop ile kolon içinin muayenesi) ve her yil kan bulunup, bulunmadiginin kontrolü için feces (diski) testini yaptirmasi gerekir.
Akciger Kanseri
Uyarici isaretlen Rahatsiz eden bir öksürük, öksürürken kan gelmesi ve akciger iltihabi veya bronsit nöbetleri; gögüste agri.
Kanser Riski Faktörleri: Çok sigara içmek ve özellikle astbest olmak üzere çevre kirletici maddelere maruz kalmak.
Check-up Kurallari: Kirk yasin üzerinde olan herkesin bir gögüs röntgeni çektirmesi gerekir. Bunu takip eden gögüs röntgenleri doktorunuzun kisisel kararina göre yapilacaktir.
Servikal (Rahim Boynu) Kanser
Uyarici Belirtiler: Anormal vajinal kanama.
Kanser Riski Faktörleri: Genital (Cinsel) bölgelerde kabarciklar olusturan deri iltihaplan veya genital sigil enfeksiyonlari-, ergenlik çagina geldikten kisa bir süre sonra cinsel iliskiye girme veya çok fazla cinsel iliski partnerinin olmasi.
Check-up Kurallari: Onsekiz yasina gelen kadinlarin veya seksüel olarak aktif olanlarin her yil Pap testi yaptirmasi ve pelvik muayeneden geçmesi gerekir. Birbirini takip eden üç veya daha fazla normal sonuç veren yillik muayenenin ardindan doktorunuz Pap testinin daha az araliklarla yapilmasina karar verebilir.
Endometrium (Rahim iç zari) Kanseri
Uyarici Belirtiler: Anormal vajinal kanama.
Kanser Riski Faktörleri: Geçmiste kisirlik olmasi veya yumurtlama olmamasi; menapozun geç baslamasi veya uzun süreli östrojen tedavisi, vücutta asiri yaglanma; çok fazla sigara içmek.
Check-up Kurallari: Menapoza geldikten sonra geçmisinde kisirlik, asiri sismanlik, yfmurtlayamama, anormal rahim kanamasi veya östrojen tedavisi olan kadinlarin endo-metriyal biyopsi yaptirmalari gerekir.
Idrar Yolu ve Mesane Kanseri
Uyarici isaretler: idrarda kan; sirt agrisi; kilo ve istah kaybi, sürekli ates; anemi (kansizlik).
Kanser Riski faktörleri: Elli yasin üzerinde olan erkeklerde-, çok fazla sigara içenlerde, geçmiste kronik idrar yolu enfeksiyonlarindan rahatsiz olanlarda daha fazla görülür.
Check-up Kurallari: Komple fiziki muayeneniz sirasinda yapilan rutin idrar tahlilleri idrarinizda kan olup olmadigini (hemitüri) gösterecektir. Eger hematüri bulunursa, doktorunuz anormal bir doku da bulursa, biyopsi de dahil olmak üzere sistoskopik bir muayene yapabilir. Doktorunuz bir böbrek filmi de isteyebilir.
Agiz Kanseri
Uyarici isaretler: Agzinizin renginde herhangi bir degisiklik veya agzinizda iyilesmeyen herhangi bir yara.
Kanser Riski Faktörleri: Genellikle kirkbes yasin üstünde erkeklerde, çok fazla sigara içenlerde ve özellikle çok fazla alkol kullanimi ile birlikte dumansiz tütün kullananlarda (tütün çigneyenlerde) daha fazla görülür.
Check-up Kurallari: Eger iyilesmeyen bir yara varsa doktorunuza veya dis hekiminize basvurun.
Girtlak Kanseri
Uyarici Belirtiler: Boguk seslilik.
Kanser Riski Faktörleri: Çok fazla sigara içmek, eger fazla miktarda alkol kullanimi ile birlikte oluyorsa.
Check-up Kurallari: Konusma özelliginizde herhangi bir degisiklik olmasi durumunda bir bogaz uzmani tarafindan yapilan muayene veya eger çok fazla sigara içiyorsaniz yillik muayene.
Prostat Kanseri
Uyarici Belirtilen idrara çikmada zorluk; sirtin alt kisminda sürekli bir agri, pelvis veya kasiklarin üst kisminda sürekli agri; idrarda kan.
Kanser Riski Faktörleri-. Yetmis yasin üzerinde olan erkeklerde daha fazla görülür.
Check-up Kurallari: Eger kirk yasin üzerinde iseniz, periyodik tibbi muayeneniz sirasinda bir dijital (parmakla) rektal muayeneden de geçmeniz gerekir.
Cilt Kanseri
Uyarici Belirtilen Düzensiz sinirlari olan küçük bir lezyon (yara, bere) ve vücutta veya kol ve bacaklarda kirmizi, beyaz, mavi veya mavi-siyah lekeler; cildin herhangi bir yerinde rengi inci beyazindan siyaha kadar degisen yumru veya lezyonlar; avuç içi, ayak tabani, el ve ayak parmaklarinin uç kisimlarinda koyu renkli lezyonlar; günese maruz kalmis cilt üzerinde daha koyu renkli beneklerle birlikte genis kah-verengimsi lekeler; cildin herhangi bir yerinde kirmizimsi mor lekeler; ayak parmaklari veya bacakta mor-kahverengi veya koyu mavi no-düller; yüz, kulak veya boyunda inci gibi veya mumlu gibi yumru veya sisler-, gögüs veya sirtta düz, ten rengi veya kahverengi yara izine benzer lezyonlar; yüz, kulaklar, boyun, eller veya kollarda pullu veya kabukla kapli yüzeyi olan düz lezyon veya kirmizi nodul; herhangi bir bende görülen degisiklik veya iyilesmeyen bir yara.
Kanser Riski Faktörleri: Kadin ve erkeklerde kizil saç, açik cilt rengi veya gözlerin mavi olmasi; çocuklukta ciddi günes yanigi olmasi; ailenin geçmisinde dogum lekeleri veya benler (displastik nevüs dogumda mevcut ben olusumu sendromu.)
Check-up Kurallari: Eger yukarida siralanan uyarici belirtilere sahip herhangi bir cilt lezyo-nunuz varsa doktorunuza danisiniz.
kaynak:http://www.hekimce.com/index.php?kiid=780
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder