Aslinda, baliklar kendi aralarinda tatli su baliklari ve tuzlu su baliklari diye ikiye ayrilirlar. Ama, öyle baliklar var ki tatli suda gelisip sonradan tuzlu suda büyüyor. Tabii bu durumda bizler de sasirip kaliyoruz. Simdi biz tatli su baligi mi yemis oluyoruz, yoksa tuzlu su baligi mi belli degil. Simdi diyebilirsiniz ki “gerçekten böyle balik var mi?” Gayet tabii ki var. Bu baliga ülkemiz de somonbaligi denmekte. Baska ülkelerde ise salmon veya sombaligi adlarini almaktadir. Gelisme devresini tatli suda, büyüme devresini de tuz yogunlugu az olan Karadeniz’de tamamlar. Somonu daha iyi tanimak için, çok bilinen lüfer baligiyla küçük bir kiyaslama yapalim. Ayni miktar somon ve lüferin enerji yani kalori degeri asagi yukari aynidir. Ancak, protein degeri açisindan lüfer birazcik daha kuvvetlidir. Tuz derecesi düsük Karadeniz’de yalnizca somon yetistirilmez. Burada hamsi, uskumru, kalkan gibi baliklar da dogal olarak yetisir. Gerçi uskumru Karadeniz’e pek açilmaz, Çanakkale’yi de geçmezse de, biz gene uskumruyu Karadeniz’e maledelim. Söyle bir kilo uskumru alip, firinda da pisirdikten sonra sofraya koydugunuzda, aslinda sofrada bin bes yüz doksan kalori ve de iki yüz on dokuz gram protein duruyordur. Agziniza layik uskumrulari üç kisilik bir aile tükettiginde kisi basina bes yüz otuz kalori, yetmis üç gram da protein aldiniz demektir. Eger bu balik kalkan baligi olsaydi kisi basina alti yüz kirk üç kalori, kirk dokuz gram da protein almis olurdunuz. Görüldügü gibi uskumru küçük, ama protein açisindan, koskoca kalkan baligindan daha degerli. Fiyat açisindan ise kalkan, uskumruyu nedense üç kere solluyor.

Pek kesin olmasa bile, halk arasinda lüferciler ve palamutçu-lar diye ikiye ayrilma vardir. Lüferi sevenler pek palamut yemezler, palamutu sevenler de mecbur kalmadikça lüferi yemezler. Bu durum böyle süregelmistir. Simdi, dilerseniz bu isten, besin degeri olarak hangi grup daha kârli çikiyor ona bir bakalim. Gerçekte, palamut ve lüfer arasinda pek bir fark yoktur. Ancak, palamutun çok yagli oldugu dönemler vardir. Iste, bu dönemlerde palamut kalori bakimindan müthis bir pik yapar. Tabii ki lüferin de yagli oldugu dönemler vardir. Ancak, bu durum palamuttaki kadar asiri degildir. Orta boy bir lüfer üç yüz-üç yüz otuz kalori gelirken, yarim palamut da asagi yukari ayni kaloridedir. Protein degeri açisindan da pek bir farklari yoktur. Yani anlayacaginiz, en önemli fark baliklarin lezzetle-rindedir. Bu nedenle damak zevkinize hangisi uyuyorsa o baligi tercih edebilirsiniz. Çünkü besin degeri açisindan iki balik da birbirlerine karsi kesin üstünlük saglayamiyorlar.

Bu arada en düsük kaloriye sahip balik hangisidir diye soracak olursaniz, size en düsük kalorili baligin levrek oldugunu söyleriz. Söyle yüz gram bir levrek yediginizde doksan alti kalori alirsiniz. Bu da baliklar içerisinde düsük kalori olarak nitelenir. Eger baliklar içinde en fazla proteine sahip baligi da merak ederseniz onu da söyleyelim. Kiliç baligi protein degeri hemen hemen en yüksek baliktir. En kalorili balik ise kalkan baligidir. Bunun disisi mi yoksa erkegi mi daha kalorilidir onu bilemiyoruz. Tabii tüm bu söylediklerimiz, denizlerimizde yetisip, bilinen, taninan baliklar için geçerlidir. Baliklarin en lezzetlisini soracak olursaniz; bu durumun biraz saibeli oldugunu söyleriz. Çünkü, her insanin damak tadi farklilik gösterebilmektedir.

Baliklardan bahsederken, balik yagindan söz etmeden geçmek dogru olmaz saniriz. Çünkü, balik yaginda sihirli asitler vardir. Biz bu asitlere “omega yag asitleri” deriz. Bu asitlerin sihri, vücuttaki kolesterolü düsürmesinden gelmektedir. Balikta da yogun kolesterol mevcuttur. Ancak, bu asitler sayesinde kolesterolün kötü etkisi inhibe edilmekte, yani olumsuz etkisi giderilmektedir.

Bir de baliklari, tatli su ve tuzlu su baligi olarak incelemek gerek. Baliklarda palmol yagi diye bir yag mevcuttur. Bu yag metabolizmamiz için fevkalade önem tasimaktadir. Çünkü, palmol yagi yogun E vitamini kaynagi olup, kanserden koruyucu özellige sahiptir. Tatli su baliklarindaki palmol yagi yüzdesi, tuzlu su baliklarindaki palmol yagi yüzdesine oranla daha fazladir. Bu oran tatli su baliklarinda % 45, tuzlu su baliklarinda % 17'dir. Görüldügü gibi palmol yagi içerigi bakimindan tatli su baliklari, tuzlu su baliklarina fark bindirmektedir. Balik yemekte sonsuz faydalar oldugunu belirterek; herkesin haftada en az iki kez balik yemesini hararetle tavsiye ederiz.